مجموعه سوالات چهارگزینه ای اصول فقه دکتر محمدرضا شب خیز

مجموعه سوالات چهارگزینه ای اصول فقه دکتر محمدرضا شب خیز

مشخصات و خرید اینترنتی کتاب مجموعه سوالات چهارگزینه ای اصول فقه دکتر محمدرضا شب خیز انتشارات کتاب آوا

مجموعه سوالات چهار گزینه ای اصول فقه بهمراه با آموزش روشهای تست زنی

کلیه سؤالات دارای پاسخنامه تشریحی می‌باشند. به این صورتکه: در ابتدا، علت درستیِ گزینه صحیح را ذکر کرده‌ است؛ سپس، علت نادرستیِ سه گزینه دیگر.

 با توجه به اینکه نویسنده معتقد است هر سؤالی که در آزمون وکالت طرح میشود، دارای نکته یا نکات مهم یا ظریفی است؛ همه سؤالات و گزینه‌ها را به صورت مجزا با توجه به کشف هدف طراح از طرح آن سوال، تحلیل و بررسی کرده‌ است؛ در نتیجه، به هیچ عنوان پاسخ سوالی را به پاسخِ سؤالی دیگر ارجاع نداده‌ است.

برخی مباحث اصولی، تاکنون در آزمون وکالت مورد سؤال قرار نگرفته‌اند؛ و یا خیلی کم از آنها سؤال طرح شده است؛ به همین دلیل، این موضوع ممکن است موجب این تصوّر شود که آن مبحث، مبحثی است غیرمهم. اما رویۀ آزمونهای برگزار شده در سالهای اخیر، خلاف این تصوور را ثابت کرده است. از جملۀ این مباحث و عناوین، صرفاً در آزمون وکالت 1399 عبارتند از: 1ـ بحث «إجزاء»؛ 2ـ بحث «عدم تداخل اسباب و مسببات»؛ 3ـ مبحث «اجتماع امر و نهی»؛ 4ـ مبحث «متفقین و مختلفین بودن مطلق و مقیّد». در این اثر، تلاش شده است به بررسی و تبیین این‌گونه مباحث اشاره شود؛ تا داوطلبان عزیز، از جهت جامعیت منبع، مشکلی نداشته باشند.

4ـ برخی اصطلاحات و عناوین اصولی، دارای نام متفاوت می‌باشند. چه‌بسا ممکن است داوطلب آزمون، به مبحثی مسلّط باشد؛ ولی هنگامی که طرّاح بجای استفاده از همان اصطلاحِ معروف در کُتُب اصولی، از نام دیگر آن اصطلاح استفاده می‌کند؛ داوطلب، قادر به پاسخگویی به آن سوال نباشند. به عنوان نمونه، یکی از مباحث اصولی، تحت عنوان «جمع عرفی و جمع تبرعی» است که ممکن است داوطلب با نام‌های دیگر این دو اصطلاح آشنا نباشد؛ در نتیجه، علی‌رغم تسلّط داوطلب آزمون بر مبحث جمع عرفی و جمع تبرعی، صرفاً به جهت آشنا نبودن با نام دیگر این دو اصطلاح، نتواند به سؤال طرح شده پاسخ دهد. به جمع عرفی، «جمع مقبول»، «جمع شایسته»، «توفیق دلالی»، «توفیق عرفی»، «جمع دلالی/ جمع دلالتی» گفته می‌شود. همچنین، به جمع تبرعی، «جمع غیر‌مقبول»، «جمع ناشایست»، «جمع اعتباطی» و «جمع غیردلالی» نیز گفته می‌شود. در این اثر، تلاش شده است نام دیگر (نام‌های دیگر) اصطلاحات اصولی را برای داوطلبان عزیز ذکر کند.

برخی عناوین اصولی، در عرف حقوق، با مسامحه تعریف و تبیین شده‌اند؛ در صورتی که طرّاح سؤال در درس اصول فقه، از داوطلبان عزیز، انتظار آشنایی با تعریف دقیق و جامع را دارد. به عنوان نمونه، مصطلح است که می‌گویند: استصحاب عبارت است از یقین سابق و شک لاحق؛ لیکن در استصحاب، هم یقین و هم شک برای لاحق (اکنون) می‌باشند؛ و در آزمون وکالت سال 1399 در سؤال 79، طرّاح سؤال به این موضوع توجّه نموده و سؤالی مطرح کرده است. از جملۀ این مباحث و عناوین می‌توان به «وضع تعیینی و وضع تعیّنی»، «حقیقت و مَجاز»، «حکم واقعی و حکم ظاهری»، «تخصّص»، «حکومت»، «ورود»، «شک ساری»، «استصحاب وارونه»، «استصحاب کلی»، «اصل مُثبت»، «نسخ و تخصیص» اشاره کرد. در این اثر، تلاش شده است تعریف دقیق و جامع این مباحث را که مورد انتظار طراح سوالات است، برای داوطلبان عزیز تبیین نماید.

6ـ همانطور که مستحضرید، سابقاً یکی از دروس مورد سؤال در آزمون قضاوت، درس اصول فقه بوده است و منبع آن، کتاب اصول الاستنباط علامه حیدری بوده است. همچنین تا چندی قبل، منبع آزمون کارشناسی ارشد (حقوق خانواده)، کتاب اصول الفقه علامه مظفر بوده است. برخی سؤالاتی که داوطلبان عزیز آزمون وکالت در درس اصول فقه اکنون مورد مطالعه قرار می‌دهند، سؤالات اصول فقهی‌اند که در آزمون‌های قضاوت، کارشناسی ارشد و دیگر آزمون‌ها مطرح شده بودند. داوطلبان آزمون وکالت باید به این موضوع آگاه باشند که در برخی مباحث، نظر مورد قبول در آزمون قضاوت، کارشناسی ارشد (حقوق خانواده) و آزمون وکالت، با هم تفاوت دارند. در این اثر، کلیۀ سوالات آزمون‌های قضاوت، کارشناسی ارشد و دیگر‌ آزمون‌ها را که نظرشان با نظر آزمون وکالت متفاوت بوده، با نظر پذیرفته شده در آزمون وکالت تطبیق داده‌ است. در مقابل این‌گونه سؤالات، عبارت «مطابق شده با نظر آزمون وکالت» درج گردیده است.

اگر بخواهم به صورت ریشه‌ای در کلامی کوتاه، به دلیل و علّتِ وجود سؤالات اختلافی در درس اصول فقه بپردازم؛ خطاب به دانشجویان عزیز در راستای تنویر اذهان می‌گوید: تا سال 1394 منبع درس اصول فقه در آزمون وکالت، کتاب مرحوم استاد ابوالحسن محمدی بوده است. هنگامی که منبع طرح سؤال، کتابی مشخّص باشد و سؤالات از درون همان کتاب طرح گردد، می‌‌دانیم در مباحث اختلافی، باید بر اساس نظر مذکور در آن منبع، به سؤال مطروحه پاسخ دهیم. لیکن از سال 1394 به بعد، منبع طرّاح سؤال در درس اصول فقه تغییر کرد؛ و سازمان سنجش، بدون ذکر نام اثری مشخّص، «کُتب مرجع اصول فقه» و «نظر مشهور اصولیّون» را معیار خود در طرّاحی سؤال قرار داده است. به عنوان نمونه، در سؤال 64 آزمون وکالت 1399 آمده است «مطابق با نظر بیشتر اصولیون …» که این عبارت، همچنین پاسخ‌هایی که طرّاح محترم در مابقی سؤالات اختلافی در سال‌های اخیر انتخاب و تعیین می‌کند، دلالت بر این دارد که منبع و معیار طرّاح سؤال، نظر مشهور اصولیّون؛ و توجّه به کُتب مرجع اصول فقه است. همچنین در سؤال 66 آزمون وکالت 1399 آمده است «بنا به نظر معروف …»؛ و یا در سؤال 67 آزمون وکالت 1399 عبارتِ «مشهور آن است …»؛ مؤیّد این مطلب می‌باشند.

البته، در همین برهۀ زمانی، درس اصول فقه در دیگر آزمونها هم دچار تغییراتی شد. از جمله، از آزمون قضاوت 1395، درس اصول فقه که منبع آن کتاب اصول الاستنباط علامه حیدری بود، حذف گردید. همچنین، منبع درس اصول فقه در آزمون کارشناسی ارشد که کتاب اصول الفقه علامه مظفر بود، تغییر کرد که در این آزمون هم، معیار طرّاح سؤال، کُتب مرجع اصول فقه و نظر مشهور اصولیّون قرار گرفته است.

در این اثر، برای رفع این مشکل، در ارتباط با مباحث اختلافی، به دو یا چند نظر اختلافی اشاره کرده است؛ و داوطلبان عزیز، باید مطابق با نظر مشهور اصولیّون به سوال مطروحه پاسخ دهند، مگر اینکه طرّاح سؤال، به طریقی اشاره نمایند که دیدگاه دیگری ملاک ایشان است.

از جمله پرسش‌هایی که از دیرباز ذهن داوطلبان عزیز آزمون وکالت را درگیر خود کرده بوده، این است که «طرحِ سؤال در آزمون امسال، به چه شیوه‌ای است؟». دلیل این پرسش این است که: در برهه‌ای از زمان، سؤالات درس اصول فقه، به صورت حفظی بود؛ در برهه‌ای دیگر، تکیۀ طرّاح در طرح سوال، استفاده از مثال بوده؛ در برهه‌ای دیگر، تکنیک‌های تست‌زنی؛ و در برهه‌ای، طرح سوال به شیوۀ مفهومی. در این اثر، برای جلوگیری از سردرگمی داوطلبان عزیز، تلاش کرده‌ است در کلیۀ مباحث، طُرُق مختلف طرح سوال (حفظی، مفهومی و …) را مورد تألیف و تدوین قرار دهد.

در مواردی، دانشجویان عزیزم اشاره می‌کنند که دو سوالِ طرح شده در آزمون وکالت، با هم در تعارض هستند. این سؤالات را در مباحثی همچون «حقیقت و مجاز»، «تعارض و تزاحم»، «اصل مُثبِت» مشاهده خواهید کرد. در صورتی که به داوطلبان اعلام نشود که حقیقتِ امر این است که سؤال قدیمی‌تر، با اشکال و ایرادی طرّاحی شده؛ و طرّاحین جدیدِ سازمان سنجش، اشکال آن سؤال را در سال‌های اخیر برطرف کرده‌اند؛ حجمی از نگرانی و استرس برای داوطلب ایجاد می‌شود. در این اثر، به سؤالاتی که سابقاً با اشکالی طرح شده بودند؛ و در سال‌های اخیر، اشکال آنها برطرف شده، اشاره کرده‌ است.

با توجّه به آزمون‌های آزمایشی متعددی که برای دانشجویان برگزار شده است،نویسنده متوجّه شده‌ است که دانشجویان، مبحثی را علی‌رغم اینکه در کلاس درس، به درستی و جامعیّت تشریح می‌کنند؛ در پاسخ به سؤالات چهارگزینه‌ای‌اش، با مشکل مواجه هستند. در این اثر، با شناسایی دلیل این امر در هر مبحث، روش پاسخ‌گویی صحیح به این مباحث را به طور مجزّا آموزش داده‌ است. چراکه، دلیل اشتباه در شناسایی گزینۀ صحیح، در هر مبحث، با مبحثی دیگر، متفاوت است.

برخی مباحث در علم اصول فقه به هم شبیه‌اند؛ مانند مباحث «اجتماع امر و نهی»، «تعارض» و «تزاحم». داوطلبان عزیز با کسب مهارت لازم، باید مباحث مشابه را از یکدیگر تفکیک کنند؛ تا بتوانند به سؤالاتی که در ارتباط با این مباحث مطرح می‌شود، به درستی پاسخ دهند. از جمله مباحث مشابه که داوطلبان باید به تفکیک و تشخیص آنها از هم تسلّط یابند، مباحثی است مانند: 1ـ اقسام عام شامل عام افرادی، عام مجموعی و عام بدلی؛ 2ـ اقسام استصحاب کلّی؛ 3ـ شک ساری، استصحاب وارونه، قاعدۀ مقتضی و مانع؛ 4ـ شک در مقتضی، شک در وجود رافع و شک در رافعیّت رافع.

در آزمون وکالت 1399، سؤالات 73، 74 و 75 در ارتباط با سه مبحث مشابه هم («اجتماع امر و نهی»، «تعارض» و «تزاحم») بود.

همچنین، در آزمون وکالت 1399، سؤال 69 در مورد مبحث «إجزاء» بود؛ و یکی از گزینه‌های همین سؤال، در ارتباط با «اَجزاء» بود. حال اینکه: «إجزاء» به معنای اکتفا کردن است؛ لیکن «اَجزاء» به معنای ارکان تشکیل دهندۀ عملِ واجب است؛ لیکن داوطلبان عزیزمان، در صورت عدم آگاهی به تشابه و تفاوت این دو اصطلاح، آنها را با هم اشتباه می‌کنند.

در این مجموعه، تلاش شده است این مباحث را، چنان‌چه در یک فصل می‌باشند، در کنار هم قرار دهد؛ و تفاوت و تشابه آنها (و نحوۀ شناسایی آنها از هم) را برای داوطلبان عزیز ذکر نماید؛ و در صورتی که در فصل‌های متفاوت قرار گرفته‌اند، به تشابه و تفاوت آنها صراحتاً اشاره نماید.

همان‌گونه که برخی مباحث با وجود تفاوت در اسم، از جهت محتوا به هم شبیه‌اند و موجب سردرگمی برای داوطلبانمان می‌شوند (مانند سه بحث «اجتماع امر و نهی»، «تعارض» و «تزاحم») که در بند قبل، به تلاشی که در این اثر برای رفع مشکلات ناشی از وجود آنها اشاره نموده است؛ برخی مباحث از جهتِ نام (عنوان) با هم یکی هستند؛ لیکن معنا و مفهوم آنها با هم تفاوت دارد. مانند دو اصطلاحِ معلّق و منجّز؛ که در حقوق مدنی، دارای معنایی هستند؛ لیکن در اصول فقه، معنایی دیگر دارند. همچنین، دو اصطلاحِ محصوره و غیرمحصوره، که در آئین دادرسی مدنی دارای معنایی‌اند؛ لیکن در اصول فقه، معنایی دیگر دارند.

نویسنده در این اثر، تلاش کرده‌ است این مباحث را به ‌گونه‌ای تشریح و تبیین نماید که داوطلبان عزیز، به تفاوت این اصطلاح اصولی، با اصطلاحِ حقوقی‌اش پی‌ ببرند.

در این مجموعه، در تمام فصل‌ها، ابتدا سؤالات تألیفی را طرح؛ و در پاسخ‌نامه، تبیین و تشریح کرده است؛ سپس به بررسی سؤالات سنوات قبل آزمون وکالت پرداخته‌ام. دلیل این امر این است که نویسنده معتقد است دانشجویان عزیز، در درس اصول فقه، ابتدا باید با تمام انواع سؤالاتی که ممکن است در یک فصل مطرح شوند آشنا شوند (مرحلۀ تست‌خوانی و یادگیری)؛ سپس با بررسی سؤالات طرح شده در سنوات قبل، به مرحلۀ خودآزمایی وارد شوند (مرحلۀ تست‌زنی و سنجش). همان‌طور که مستحضرید سؤالات طرح شده در سنوات قبل آزمون وکالت، کامل و جامع نیستند؛ به این معنا که در هر فصل، مباحثی برای طرح سؤال وجود دارد که طرّاح سؤال تاکنون از آن مباحث سؤالی طرح نکرده است؛ در نتیجه، در هر فصل، ابتدا سؤالات تألیفی را طرح و تشریح کرده‌ام تا دانشجویان عزیز، با تمام انواع سؤالاتی که ممکن است از آن فصل مطرح شود، آشنا شوند؛ سپس با بررسی و مطالعۀ تست‌های طرح شده در سنوات قبل، به خودآزمایی و تست زنی اقدام نمایند.

گاه طرّاح سؤال، در متن سؤال و یا گزینه‌ها، عبارتی بکار میبرد که داوطلب، معنای آن اصطلاح و عبارت اصولی را در کتاب‌های اصولی مطالعه نکرده و معادل آن اصطلاح را مطالعه کرده است. این موضوع باعث می‌شود حتّی اگر به آن مبحث مسلّط هم باشد، توان پاسخ به آن سؤال به‌طور صحیح را نداشته باشد. در این اثر، این عبارات را که به نظرم احتمال صدق این قضیه در موردشان وجود داشت، تفسیر و معنا کرده‌ام. به عنوان نمونه، در تشریح و تحلیل (در پاسخ‌نامه) یکی از سؤالات سنوات قبل آزمون وکالت این‌گونه نوشته‌ شده است: منظور از «مدلول حقیقی» در این گزینه یعنی «معنای حقیقی». منظور از عبارت «در لسان شرع، متعلق احکامی واقع شده» یعنی شارع آن لفظ را بکار برده است. با این توضیحات، در این گزینه آمده است: «اگر شارع لفظی را در معنای حقیقی‌اش بکار ببرد».

برخی سؤالات طرح شده در آزمون وکالت، دارای دو پاسخ صحیح هستند. در این اثر، در پاسخنامۀ این گونه سؤالات، به این موضوع و دلیل این مسأله اشاره کرده‌ است؛ و به داوطلبان عزیز آموزش داده‌ استکه در هنگام مواجه شدن با این سؤالات، به چه صورت، پاسخی را که مورد نظر طراح محترم است شناسایی کنند.

تعداد سؤالات طراحی شده برای هر مبحث، متناسب با حدی است که داوطلبان عزیز با تست‌زنی در هر مبحث، به نقاط قوت و ضعف خود آگاهی پیدا کنند.

این کتاب در بانک کتاب تلکتاب عرضه شده است
شما می توانید لذت خرید آسان و مطمئن را با تلکتاب تجربه کنید
خرید کتاب و ارسال رایگان به سراسر کشور در سریعترین زمان ممکن 
درصورتی که موفق به خرید اینترنتی کتاب نشدید می توانید برای خرید تلفنی کتاب با شماره 66470460-021 تماس حاصل فرمایید.